CHIRON of Cheiron

De ontdekking

Chiron werd in 1977 ontdekt. Het is een relatief klein object en beschrijft een sterk ellipsvormige baan die tussen die van Saturnus en Uranus inligt, en de omlooptijd rond de Zon is bijna 51 jaar. Nu worden er regelmatig nieuwe objecten in het zonnestelsel gevonden (vooral asteroïden en kometen), maar Chiron kreeg al spoedig de belangstelling van astrologen, en een aantal van hen begon zijn positie in de horoscoop in te tekenen. Dat was vooral mogelijk doordat al heel snel de posities van Chiron door de tijd heen (een zogenaamde efemeriden) door de computer waren berekend.

Door hem in de horoscoop in te tekenen en door te bestuderen wat het effect was als hij over belangrijke punten van de geboortehoroscoop heenliep, werd getracht te achterhalen wat de betekenis van dit nieuwe object was.

Ook werden de Griekse mythen rond Chiron druk bestudeerd om zodoende meer inzicht in zijn werking te verkrijgen; iets wat eerder al bij de ontdekking van Uranus, Neptunus en Pluto was gedaan en een vruchtbare methode was gebleken. Iedere astrologisch symbool is verbonden met een aantal mythologische verhalen, en veel elementen uit die mythen zijn met enige aanpassing, ook toepasbaar in een horoscoop lezing.

De mythe

De Chiron mythe begint als volgt: Eens bedreef de god Kronos\Saturnus de liefde met de nimf Philyra, -  waarschijnlijk was er sprake van verkrachting - maar hij dreigde ontdekt te worden door zijn vrouw Rhea. Om dit te voorkomen, veranderde Saturnus zichzelf in een paard en galoppeerde er vandoor. Toen 9 maanden later Philyra een zoon baarde, was deze half man, half paard en hij kreeg de naam Chiron (Cheiron). De naam betekent zoiets als “degene met de handen” of “hij die zijn handen weet te gebruiken”. Denk bijvoorbeeld ook aan chiromantie – de kunst van het handpalm lezen.

Zijn moeder Philyra vond hem een afschuwelijk gedrocht en smeekte de goden haar te helpen. Aldus geschiedde: zij werd veranderd in een lindeboom en Chiron werd door de goden geadopteerd en kreeg onderricht in o.a. de geneeskunst, muziek, astrologie, de jacht en de krijgskunst. Dat was bijzonder want de meeste Centauren waren wilde schepsels, levend in de bossen en bergen en voornamelijk rauw vlees etend. Appolodorus noemde hen “wilden, sociaal ongeorganiseerd en onvoorspelbaar van gedrag”. Sommige centauren waren geneigd tot vriendschap met mensen, mits ze niet dronken werden, want wanneer dat gebeurde werden ze ongelofelijk destructief. Dat gebeurde bijvoorbeeld toen ze uitgenodigd werden voor de bruiloft van een koning. Ze slaagde erin twee kruiken wijn te stelen, en gingen toen helemaal door het lint. Ze verkrachtten de bruid en legde het huis van de koning in de as. In de daaropvolgende oorlog worden de meeste Centauren gedood, en degenen die nog in leven waren werden verbannen. Daarna waren ze tweeduizend jaar onzichtbaar, totdat ze weer opdoken in de verhalen van Harry Potter.

Chiron moest na dit beschamende incident zijn grot op de berg Pelion verlaten. Dat was waar hij, als een soort pleegvader, onderricht had gegeven aan bijvoorbeeld Asklepios, Jason en Achilles. Zijn naam en faam waren wijd verbreid, en hij stond hoog aangeschreven als meester in de kunst van het genezen. Velen kwamen hem bezoeken. Hij was ook een profeet. Hij was al een archetypische leraar en genezer vóór hij gewond raakte – een goed en edel wezen dat zijn duistere centaurische erfenis in de hand wist te houden, maar getroffen werd door de vreselijke onredelijkheid van het leven.

Wat er gebeurde was dat Herakles, die in wezen een zonneheld was, betrokken raakte in een gevecht met de Centauren, en een pijl op hen afschoot, die per ongeluk Cheiron — die niet deelneemt aan het gevecht – in de knie trof. In een andere versie van het verhaal heeft Herakles net de Hydra gedood. Hij raapt de pijlen op die hij heeft gebruikt om het monster te doden en stopt ze, druipend van het giftige bloed van de Hydra, in de koker terug. Eén ervan schampt per ongeluk de dij van de Centaur. In beide versies is het louter pech. Geen god is er begonnen. Geen hoogmoed heeft het over hem afgeroepen. Chiron noch Herakles heeft opzettelijk iets verkeerds gedaan; geen van hen is slecht of nalatig. Toch kan Chiron, al zijn wijsheid in de geneeskunsten ten spijt, niets aan zijn eigen wond doen, en hij trekt zich gillend van de pijn terug in zijn hol. Toch kan hij niet sterven, want hij is onsterfelijk. Hij is veroordeeld tot eeuwig lijden. Later biedt Prometheus aan zijn onsterfelijkheid over te nemen, en Zeus stemt in met die schikking; Chiron wordt dus uiteindelijk verlost van zijn pijn, maar slechts door de dood. Als beloning voor al het goede werk dat hij had verricht, kreeg hij van Zeus/Jupiter een plaats aan het firmament als het sterrenbeeld Sagittarius/Boogschutter.

Astrologische betekenissen

De betekenis die Chiron heeft in een individuele horoscoop kan gedeeltelijk worden afgeleid uit elementen van de Chiron-mythe.

De willekeur van het noodlot

Het is geen leuke mythe. Het is ook geen mythe die we keurig kunnen inpassen in onze fantasieën over hoe de kosmos zou moeten werken. We denken graag dat Chiron een wijze genezer wordt vanwege zijn wond, en dat de verwonding een opbouwend doel dient. In feite raakt hij gewond ondanks zijn goedheid en wijsheid, en behalve de dood kan niets hem verlossen. Er ligt geen enkele romantiek of glans over dit verhaal. Het is een heel wrange visie op een bepaalde kant van het leven, die we denk ik bereid moeten zijn onder ogen te zien, willen we constructief met Chiron aan de slag.

Het belangrijkst in dit verhaal is de uitermate willekeurige, onverdiende aard van de wond. Er is geen reden voor. Ik denk dat dat moeilijk te verteren is. Chiron, hoewel onschuldig, moet boeten. Ook hij is een Centaur, hoewel hij niet deelneemt aan het gevecht. In die zin lijden wij door de destructieve daden van onze medemensen, omdat we menselijk zijn, en goedheid en kennis ons daar niet tegen beschermen.

Iets in ons raakt onherroepelijk gewond wanneer we met de destructieve krachten in onszelf en in het leven bewust strijd proberen te leveren. Het lijkt zo onredelijk wanneer we ondanks die strijd érger komen te lijden dan de schurken die het kwaad veroorzaken. Chirons’ pijn komt voort uit de archetypische strijd tussen licht en donker; iemand moet boeten, en vaak is dat niet de schuldige. Soms worden we verwond ondanks onze beste intenties om het goed te doen – het leven is gewoonweg niet altijd eerlijk en rechtvaardig, en soms heb je gewoon pech, zonder dat je ergens schuldig aan bent.

Chiron past niet in ons gevoel voor kosmische orde. Hij vloekt met onze opvattingen van kosmische rechtvaardigheid, waarin alles uiteindelijk beheerst wordt door de wet van de redelijkheid en rechtvaardigheid. Misschien geloven we dat reïncarnatie, of de onnaspeurbare wil van God, de onrechtvaardigheden in het leven kan verklaren. Misschien geloven dat alles een reden heeft – om te groeien als mens bijvoorbeeld. Dan nog is er Chiron, en zul je als astroloog geconfronteerd worden met verhalen waarbij iemand zonder enige schuld een invaliderende of beschadigende ervaring heeft meegemaakt.

De moeder wiens dochter een vreemd en opvallend gezicht had en voortdurend moest horen hoe zij op school daarmee geplaagd werd. (Chiron in 5^e huis). Een vent van 40, in de kracht van zijn leven, die een bacterie oploopt die er toe leidt dat hij alleen nog maar op de bank kan zitten. (Chiron conjunct Zon)  Het jongetje die samen met zijn zusje ging zwemmen en haar voor zijn ogen zag verdrinken. (Chiron in 3^e huis, vierkant Neptunus) De vrouw een kleine operatie moest ondergaan en door een medische misser nooit meer zwanger kon worden. (Chiron conjunct Venus in het zesde huis). De vrouw die na een verkrachting gedwongen werd om het kind te voldragen en het daarna moest afstaan.(Chiron oppositie Maan) Allemaal verhalen die samenhingen met de positie van Chiron in iemands horoscoop.

Het is zeker niet zo dat een opvallende plaatsing van Chiron altijd dit soort ernstige levensgebeurtenissen aangeeft – we zullen later ook nog een aantal positieve kanten belichten. Maar sommige woorden van troost zijn een beetje te goedkoop, te gemakkelijk, te veel bedoeld om maar te kunnen blijven geloven dat alles ergens goed voor is. Soms is het ook gewoon Ka Uu Tee

Adoptie

Omdat zijn lichaam zowel paard als mens was, werd hij door zijn moeder verworpen. Ze kon of wilde hem niet accepteren, want hij was niet zoals ze gehoopt of verwacht had. Eén van de thema’s die met Chiron samenhangt is afgewezen worden door degenen die je zouden moeten beschermen, of bijvoorbeeld beschadigd raken door instituties die ons eigenlijk zouden moeten beschermen. Het kan ook in verband worden gebracht met adoptie, waarbij een kind niet opgroeit bij zijn biologische ouders, maar in plaats daarvan óf in een weeshuis, óf bij andere ouders opgroeit. Het kan ook zijn dat we wel bij onze eigen ouders opgroeien, maar dat we de ervaring hebben dat een essentieel deel van ons door hen werd afgewezen.

Pijn onderdrukken

De pijn die door Chiron wordt aangeduid kan er in sommige gevallen toe leiden dat er verslavingen ontstaan die dienen als pijnstiller. Ze dienen als middel om pijn en woede te onderdrukken die ontstaat door de onrechtvaardigheid van het leven, en een te sterk besef van de immense kwetsbaarheid van het menselijk bestaan. De magische stof wordt niet ingenomen omdat iemand ernaar verlangt thuis te komen, maar omdat iemand het gevoel heeft dat hij anders iemand naar de keel zal vliegen. De ondertoon van emotie bij de verslaving is heel anders dan bij Neptunus, hoewel deze twee kunnen samengaan. Je hoeft je van die onderdrukte woede nauwelijks bewust te zijn. Maar van binnen is er iets dat zegt: „Onderdruk die boosheid snel, of het komt naar buiten en brengt schade en vernietiging. Stop iets in je mond, spuit iets in. Verdoof de pijn voordat die tot je door kan dringen. Doe alles om die tot zwijgen te brengen.”

Zodra de pijnstiller achterwege blijft kan er een vreselijke woede omhoogkomen. Alle gif begint naar buiten te komen — een zwarte verbittering jegens het leven, omdat het zo oneerlijk is. Het gif van Chiron moet eruit komen wil er genezing plaatsvinden, Dat betekent niet dat we mensen in elkaar moeten gaan slaan. Maar we dienen ons bewust te zijn van het gif en iets te vinden waardoor we het tot uiting kunnen brengen — misschien in een therapeutische situatie, of door te schilderen of te schrijven, of in een andere creatieve vorm die zowel die honorerend is en tegelijk het lijden kan bevatten.

Woede en verdriet

Laten we nog eens naar de mythe kijken. De plaats van Chirons wond is niet in het menselijke of goddelijke deel, die zit in het dierlijke deel. Heeft u ooit een dier meegemaakt dat gewond was – het zal iedereen aanvallen die te dichtbij komt, als het nog de kracht daartoe heeft. De woede van Chiron doet zich op instinctief niveau voelen. Misschien is er de vraag: “Wat is de betekenis hiervan?” Maar je kunt geen betekenis destilleren uit een wond of deze in het perspectief van een groter patroon plaatsen tenzij je weet dat de wond er is en kunt voelen hoe zeer hij doet. De wonden van Chiron zijn verbonden met grotere collectieve kwesties maar voelen ook persoonlijk. En pijnlijk.

Daarnaast kan de verwonding, de ziekte, de handicap, de beschadiging die met Chiron samenhangt er ook toe leiden dat iemand een intens verdriet voelt. Verdriet om de mogelijkheden die verloren gaan omdat het lichaam niet meer kan doen wat het zou moeten doen; vrij bewegen, gezond en vitaal zijn. Pas als een lichaam niet meer meewerkt begint het door te dringen hoeveel dingen die vanzelfsprekend leken afhankelijk waren van een lichaam dat gewoon functioneert. Dat allerlei ontmoetingen wel veronderstelde dat je je gemakkelijk kon bewegen om ergens naar toe te gaan. Dat heel veel werk wel veronderstelt dat je vrij van pijn bent. Dat een relatie sterk onder druk kan komen te staan als je de helft van de tijd aan de verzorging van je lichaam moet besteden, en veel niet samen kunt doen, want ja, het lichaam werkt niet mee.

Dat alles kan leiden tot verdriet, gevoelens van verlies, rouw, depressie soms. Heel veel vanzelfsprekende verwachtingen blijken in rook te zijn opgegaan. Het kan veel tijd kosten om hiermee in het reine te komen en te accepteren dat de mogelijkheden tot een vrij en zorgeloos leven definitief voorbij zijn. We zullen voor altijd hiermee moeten leren leven.

Veel mensen zullen ook ervaren dat een flink deel van de gezonde mensen niet houden van mensen met een ziekte of beperking. Ze reageren afwijzend, bot, geven ongevraagd advies waar je allang van weet dat het niet helpt, staren, maken opmerkingen tegen anderen alsof je er niet zelf bij bent, veronderstellen dat je stupide bent als alleen je benen het niet doen, gaan hard praten omdat je misschien wel doof én dom bent; kortom, de minder fraaie kant van mensen kan behoorlijk sterk naar voren komen als je op een of andere manier niet voor 100% kunt deelnemen aan het alledaagse leven door ziekte of handicap. Daar mee leren omgaan komt er dus ook nog eens bij.

Healing

In de mythe is Chiron iemand die zowel kennis heeft van de kunst van het boogschieten ( = het veroorzaken van verwondingen) als van de geneeskunst ( = het helen van verwondingen), en hij is dan ook sterk verbonden met zowel het ontstaan als genezen van pijn en ziekte. Als je ziek wordt terwijl Chiron over een belangrijk punt in de horoscoop trekt, dan is dat waarschijnlijk een poging van het lichaam om het natuurlijk evenwicht te herstellen. Het kan ook zijn dat het tijd wordt om iets pijnlijks onder ogen te zien, iets wat je al langere tijd probeerde te vermijden.

Voor sommige mensen geeft een Chiron-transit een periode aan waarin ze zich terugtrekken en de afzondering gebruiken om tot grotere eenwording te komen, o.a. door lichaam en geest te reinigen. Chiron wordt ook in verband gebracht met het ontstaan van de verschillende vormen van alternatieve geneeskunst en vormen van psychotherapie die gericht zijn op groei en zelfrealisatie.

Het is al gebleken dat Chiron vaak prominent geplaatst is in de horoscopen van mensen die werkzaam zijn in de 'healing arts'. Dat kan bijvoorbeeld ook een fysiotherapeut zijn, (Chiron conjunct Ascendant Steenbok)  of een logopedist (Chiron driehoek Mercurius)

Vanuit het perspectief van Chiron is ziekte ook een gevolg van de verstoring van het natuurlijk evenwicht, en de behandeling is gericht op herstel van dit evenwicht, meer dan op het idee dat een bepaald orgaan niet goed functioneert. Chiron vertegenwoordigt de visie dat lichaam en geest gelijk noch verschillend zijn, en dat deze eenheid op zijn beurt voortdurend in relatie staat met de omgeving.

Chiron is dus symbool voor 'de genezer’; maar dan wel iemand die uit eigen ervaring bekend is met pijn die niet als vanzelf weer voorbij gaat. Hij is het symbool van de 'wounded healer'. Daarom is zijn inlevingsvermogen en kompassie zo duidelijk aanwezig; hij/zij weet maar al te goed hoe pijnlijk het bestaan kan zijn, en hoe diep de pijn kan doordringen. Hij weet hoe pijnlijk het kan zijn om verworpen en afgewezen te worden, en hij weet hoe bepaalde verwondingen chronische pijn kunnen veroorzaken. Er is dan ook veel geduld, want de oorzaak van veel ongemak is diep geworteld, en als je niet slechts de lastige symptomen wilt laten verdwijnen kan het veel tijd kosten om de werkelijke oorzaken aan te pakken.

Chiron werkte met natuurlijke middelen (geneeskrachtige kruiden bijvoorbeeld) en die werken meestal langzamer dan reguliere medicijnen. Niet noodzakelijkerwijs beter, maar hopelijk wel met minder bijwerkingen.

Vermoedelijk is hij ook meer vertrouwd met het idee dat sommige problemen of onoplosbaar zijn, of slechts gedeeltelijk verholpen kunnen worden. "Geboren zijn is ongemak" zoals de Franse schrijver Cioran al opmerkte.

De leraar

Behalve de genezer vertegenwoordigt Chiron ook de leraar, de opvoeder, de begeleider, de mentor, de wijze raadgever, iemand die inwijdt in het nieuwe en onbekende. De meester, de integere goeroe, iemand die nieuwe mogelijkheden toont, een sleutel overhandigt of laat zien door welke poort je in een andere werkelijkheid kunt komen.

Het gaat om iemand die kennis van het menselijk lichaam combineert met inzicht in de menselijke geest, en begrip heeft voor de wetten der natuur. En iemand die in staat is om die kennis op een praktische manier te gebruiken, want Chiron is meer geïnteresseerd in direct toepasbare mogelijkheden dan in theoretische beschouwingen. Hij is geen filosoof: zijn zorg gaat uit naar mensen die pijn lijden en zijn vaardigheid ligt in het verzachten of doen verdwijnen van de pijn.

Als je door een pijl verwond bent, ga je ook niet eerst onderzoeken van welke houtsoort die pijl is gemaakt, wie hem heeft afgeschoten en met wat voor soort boog: je trekt de pijl eruit. En met pijlen was Chiron meer vertrouwd dan hem lief was.

De helende invloed hoeft niet altijd van bepaalde mensen afkomstig te zijn; ook een boek als de I Tjing, ook het concert voor twee violen van Bach, ook de herinnering aan een heerlijke tijd kunnen een helende invloed uitoefenen.

Chiron's positie in de horoscoop kan laten zien wat de rol van de leraar is in je leven; het kan ook aangeven of en in hoeverre je zelf die rol wilt of kunt vervullen. Het gaat daarbij vaak om iemand die veel liefde en warmte te bieden heeft, en alleen al door zijn aanwezigheid helend werkt. De Chiron-leraar kan soms streng zijn, maar in tegenstelling tot de ernstige Saturnus-leraar heeft hij ook pretoogjes.

De dood

Chiron koos uiteindelijk voor een vrijwillige dood. Moe geworden van de voortdurende pijn, accepteerde hij de noodzaak om te sterven als enige manier om verlost te worden van het lijden. Analoog daaraan heeft de astrologische Chiron soms ook te maken met zaken als euthanasie en stervensbegeleiding.

Bij zijn keus om te sterven speelde mogelijk ook compassie met het lijden van Prometheus een rol. Hoewel hij vele helden had voorbereid op onsterfelijkheid, verkoos hijzelf uiteindelijk het sterven.

Na zijn dood werd hij door Zeus vereeuwigd in het sterrenbeeld Sagittarius. Geen onbeduidende plaats: in die richting bevindt zich het centrum van het melkwegstelsel, en het is samen met het sterrenbeeld Schorpioen een gedeelte van de hemel waar zich een groot aantal sterren bevindt.

De acceptatie van de dood, het loslaten van iedere gehechtheid aan het aardse (zijn lichaam), én het goddelijke (zijn onsterfelijkheid) bracht Chiron uiteindelijk naar de plaats waar hij volledig tot rust kon komen: aan de hemel.

Lijst met trefwoorden voor Chiron

A) Adoptie, afstoten, afwijzen, astrologie, afzondering, accupunctuur, alternatieve geneeswijzen, archetypisch bewustzijn

B) Begeleiden, boogschieten, bio-energetica, buitenstaander, betekenis vinden, bewustzijnsverruiming, bezetenheid, blinde vlek

C) Chronische pijn, compassie, channeling, complementair, chtonisch

D) Deur, doorgang, dienen, discipel, discipline, dieet

E) Eenheid, euthanasie, ecologie

F) Fragmentatie, fanatisme

G) Genezing, genezer, goeroe, grot, goddelijke kennis, gespletenheid

H) Hulp, hulpverlener, healing, herstel van natuurlijk evenwicht, holisme, handlijnkunde, herkenning van eenheid

I) Integreren, instinct, inzichten, inwijding, immuunsysteem, initiatie, individuatie, isolatie, innerlijk weten

K) Krijgskunst, kwetsing, kruidengeneeskunde

L) Lichaam, lichamelijk, lijden, leren

M) Massage, magnetiseren, mentor, meditatie, meester, mythen, mythologie

O) Opening, overstijgen van tegenstellingen, opvoeden, onsterfelijkheid, overbrugging, opofferen, onderwijzen, overgave, onverenigbaar

P) Pijn, paranormale geneeswijze, poort, pleegouders, polariteiten, psychotherapie, pelgrim, pad, priester

Q) Queeste

R) Reinigen, raadgeven, roeping, reïncarnatie

S) Synthese, sleutel, shiatsu-massage, sjamaan, sjamanisme

T) Terugtrekken in stilte, Tarot, Tao, toewijding, test van innerlijke kracht

U) Uniek

V) Verwonding, versterken van weerstandsvermogen, verdwijnen van de vader en/of moeder, verwerpen of verworpen worden, vasten, vrijwillige dood, vervreemding, verlies, verbinden

W) “Wounded healer”, wijsheid

Y) Yoga

Z) Ziekte, zwerven, zelfkennis, zwakte

Terug